جوان آنلاین: مهم‌ترین نقطه اثر شرکت‌های دانش‌بنیان، جنس مردمی بودن آن است و رهبر معظم انقلاب نیز از این شرکت‌ها به عنوان موفق‌ترین تجربه مردمی‌سازی در اقتصاد یاد کرده‌اند و این بخش مهم از اقتصاد توانسته است مشارکت نخبگان را در توسعه صنعتی کشور به صورت کاملاً غیردولتی و مردمی فراهم کند. بنابراین توسعه اقتصاد دانش‌بنیان مهم‌ترین وجه تحقق شعار سال مبتنی بر جهش تولید با مشارکت مردم است و نقش مهمی در توسعه صنعتی کشور با تکیه بر دو رویکرد تولید بار اول تجهیزات راهبردی و همچنین ورود فناوری و تکمیل زنجیره ارزش صنایع بزرگ کشور خواهد داشت. همچنین در مواجهه با تحریم‌ها و چالش‌های اقتصادی، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان رویکردی تاب‌آور و راهبردی برای محرک رشد اقتصادی است. با توسعه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه صنایع بزرگ، صنایع کلیدی تقویت خواهند شد و قابلیت‌های فناوری نیز افزایش خواهد یافت. تمرکز دوگانه بر تولید بار اول تجهیزات راهبردی و کلیدی در صنایع حیاتی و پیشرفت فناوری نه تنها انعطاف‌پذیری اقتصادی را تقویت می‌کند، بلکه ایران را برای رقابت در مقیاس جهانی در بحبوحه شرایط اقتصادی چالش برانگیز قرار می‌دهد.
شرکت‌های دانش‌بنیان سنگ بنای توسعه اقتصاد و هدایت منابع انسانی و فناوری به سمت رشد اقتصادی پایدار هستند. از طریق ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به مسیر توسعه صنعتی کشور از دو محل تولیدات بار اول و همچنین توسعه فناوری در صنعت، ایران می‌تواند تأثیر تحریم‌ها را کاهش دهد، از فرار سرمایه جلوگیری و نوآوری و رقابت را در صنایع خود تقویت کند. شرکت‌های دانش‌بنیان با تمرکز بر توسعه فناوری، تقویت زنجیره ارزش صنایع و ارتقای تولید در بخش‌های راهبردی، نقش مهمی در سوق دادن اقتصاد‌ها به سمت مسیر شکوفایی و توسعه پایدار ایفا می‌کنند.
با استفاده از اقتصاد دانش‌بنیان می‌توانیم تحریم‌ها را خنثی کنیم و جلوی خروج ارز از کشور را بگیریم. دو رویکرد کلان تولید داخل تجهیزات راهبردی و تحریم شده صنایع بزرگ و همچنین توسعه فناوری و تکمیل زنجیره ارزش صنایع کشور مهم‌ترین محور تحقق مسیر دانش‌بنیان شدن اقتصاد کشور و ورود مردم و نخبگان به مسیر جهش تولید است. حضور و توسعه بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت زمینه مناسبی برای رشد و تنوع اقتصادی پایدار ایجاد می‌کند. با استفاده از تخصص و خلاقیت این شرکت‌ها، کشور ما می‌تواند به طور مؤثری از عدم قطعیت‌های اقتصادی عبور کند، رقابت‌پذیری را افزایش دهد و فرهنگ نوآوری و کارآفرینی را تقویت کند.
توانمندسازی مردم و نخبگان در جهش تولید با تکیه بر شرکت‌های دانش‌بنیان
شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان بخشی که بیشترین مشارکت مردم و نخبگان را دارد می‌تواند به صورت هدفمند مشارکت مردم در جهش تولید و افزایش مشارکت اقتصادی را به همراه داشته باشد. از طریق اقتصاد دانش‌بنیان و شرکت‌های غیردولتی و مردمی فعال در این بخش، افراد و شرکت‌ها توانمند می‌شوند تا از تخصص، مهارت و خلاقیت خود برای پیشبرد پیشرفت اقتصادی و کمک به توسعه اقتصادی کشور استفاده کنند. موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان در تقویت جهش تولید و افزایش مشارکت اقتصادی بر نقش حیاتی نوآوری، فناوری و توسعه صنعت استراتژیک در پیشبرد رشد اقتصادی تأکید می‌کند. با ایجاد محیطی مساعد برای رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، کشور‌ها می‌توانند پتانسیل سرمایه انسانی خود را باز نمایند، فعالیت‌های اقتصادی را تحریک کنند و خود را به عنوان رهبران بازار جهانی قرار دهند.
لزوم حمایت حداکثری از شرکت‌های دانش‌بنیان در جهت تحول اقتصادی
از لحاظ تاریخی نیز شرکت‌های دانش‌بنیان نقشی محوری در ایجاد تحول اقتصادی و تقویت رشد پایدار داشته‌اند. تولید بار اول شاید مهم‌ترین نمود از بومی‌سازی موفق تجهیزات راهبردی با سناریوی منحصر به فرد است. موفقیت این شرکت‌ها در پیشروی نوآوری، تحقیق و توسعه در گذشته نیز مسیر را برای پیشرفت‌های چشمگیری در صنایع و بخش‌های مختلف هموار کرده است که به طور مثال، تولید بار اول تجهیزات و فرآیند پالایشگاهی به ایران کمک کرد تا بازار‌های جدید و تضمین شده را با صادرات این تجهیزات تولید بار اول شده و بازسازی پالایشگاه‌های مستهلک شده پیدا کند و به این ترتیب نه تنها درآمد ارزی حاصل از صادرات تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی دانش‌بنیان حوزه نفتی داشته باشد بلکه از چالش‌های اقتصادی و تحریم تجارت نفت نیز عبور کند و بتواند در فروش نفت دست برتر را داشته باشد. این فقط بخشی از رویکرد مهم شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه صنعتی کشور و توسعه بازار‌های صادراتی کشور و کمک به خنثی‌سازی تحریم‌ها بوده است و در ادامه نیز باید این رویکرد با مشارکت بیشتر نخبگان و حمایت حداکثری از حضور شرکت‌های دانش بنیان در توسعه صنعتی و فناورانه کشور تداوم یابد. تجربه مشارکت مردم در اقتصاد از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان شاهدی بر قدرت نوآوری، کارآفرینی و توسعه استراتژیک صنعت در تقویت رشد اقتصادی است. این رویکرد به جای اینکه رویکرد دلالی یا کارمند شدن را تقویت کند، با تکیه بر پرورش فرهنگ خلاقیت، همکاری و اشتراک دانش موجب تحول در نظام توسعه‌ای منابع انسانی کشور نیز خواهد شد و از همین رو شرکت‌های دانش‌بنیان در شکل‌دهی چشم‌انداز اقتصادی، پیشبرد رشد اقتصادی کشور و موقعیت‌یابی کشور ما برای موفقیت در اقتصاد جهانی و قرارگیری در بخش مهمی از زنجیره ارزش جهانی که به‌طور فزاینده‌ای رقابتی است، نقش مهمی دارد. صنایع بزرگ کشور موظف هستند سریع‌تر در حوزه توسعه فناوری و تکمیل زنجیره ارزش خود و همچنین کاهش واردات تجهیزات راهبردی و استراتژیک صنعتی به سمت شرکت‌های دانش‌بنیان بروند و در حال حاضر تنها صنعت فعال در این زمینه صنعت نفت و گاز بوده است و دیگر صنایع نیز باید به سمت دانش‌بنیان شدن از مسیر حضور و توسعه مهم‌ترین بخش مردمی اقتصاد یعنی شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت کنند.
شرکت‌های دانش‌بنیان در خط مقدم تحول اقتصادی، محرک نوآوری، کارآفرینی و رشد پایدار قرار دارند. با بهره‌گیری از تخصص، خلاقیت و نبوغ این شرکت‌ها، کشور‌ها می‌توانند فرصت‌های جدید را باز کنند، مشارکت اقتصادی را تقویت و راه را برای آینده‌ای مرفه هموار کنند. از طریق سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک در فناوری، توسعه صنعت و نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند اقتصاد ما را به سمت موفقیت سوق دهند، چالش‌های اقتصادی را پشت سر بگذارند و کشور ما را به عنوان رهبران بازار جهانی قرار دهند. در گذشته نیز مهم‌ترین تجربه حضور مردم در اقتصاد، شرکت‌های دانش‌بنیان بوده و موفق‌ترین بخش در جهش تولید با مشارکت مردم بخش اقتصاد دانش بنیان و شرکت‌های مردمی فعال در این قسمت از اقتصاد بوده است.
توسعه صنعتی با مشارکت نخبگان ذیل حمایت و توسعه ویژه اقتصاد دانش‌بنیان
رضا حاجی‌پور، عضو مجمع نمایندگان مازندران در رابطه با ضرورت توجه به شرکت‌های دانش‌بنیان برای رونق تولید کشور به «جوان» می‌گوید: «مقام معظم رهبری شعار سال را «جهش تولید با مشارکت مردم» انتخاب کردند و بر اساس منویات ایشان مردم ولی‌نعمتان این نظام هستند و در تمام عرصه‌ها و بحران‌ها حضور داشتند. همچنین رهبر انقلاب به دولتمردان تأکید داشتند اگر می‌خواهید در حوزه تولید و صنعت به خودکفایی برسید باید سراغ مردم بروید.»
وی ادامه می‌دهد: «در حوزه دانش‌بنیان هم می‌بینیم که سرمایه‌گذاران از نخبگان و توانمندی‌های آن‌ها حمایت می‌کنند همانطور که در یکی از برنامه‌های تلویزیونی می‌بینیم که تعدادی سرمایه‌گذار حضور دارند و نخبگانی که نوآوری دارند و محصول جدیدی را اختراع کردند، آن‌ها را عرضه می‌کنند و سرمایه‌گذار اگر ببیند این تولیدات جزء نیازمندی‌های داخلی یا خارجی است، با سرمایه‌گذاری از تولید آن‌ها حمایت می‌کند.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی در باره حمایت‌های دولت و مجلس از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گوید: «یکی از اقدامات قابل توجه مجلس این بود که این حمایت‌ها را تبدیل به قانون کرد و در سال گذشته ۴ هزار میلیارد تومان و امسال هم ۷ هزار میلیارد تومان ردیف در نظر گرفتیم. به شرکت‌های دانش‌بنیان زمین و تسهیلات داده می‌شود و بعضاً صندوق حمایت از نوآوری و شکوفایی، اصل پولی را که بعضی از شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه کردند به آن‌ها به صورت بلاعوض بازمی‌گرداند.»
وی می‌افزاید: «مردم بدانند که درِ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به روی همه باز است و ما نمایندگان هم به عنوان چتر حمایتی می‌توانیم کنار آن‌ها قرار بگیریم و می‌توانند به ما مراجعه کنند تا آن‌ها را معرفی کنیم و از هر کسی که توانمندی و کارآفرینی دارد، با هر سطح سوادی، حمایت و فرش قرمز برای آن‌ها پهن کنیم. توسعه صنعتی کشور با مشارکت نخبگان ذیل حمایت و توسعه ویژه اقتصاد دانش‌بنیان محقق خواهد شد.»
حاجی‌پور خاطرنشان می‌کند: «استانداران و مدیران صنعت و کسانی که باید مجوز‌ها را بدهند، نباید این افراد را در راهروی ادارات خسته کنند بلکه مسئولان باید در اتاق شیشه‌ای بنشینند و مجوزات لازم را بر اساس راستی آزمایی که از قبل صورت می‌گیرد، در اختیار آن‌ها قرار دهند.»
دانش‌بنیان‌ها، مسیر مردمی نجات کشور از وابستگی
خلیل بهروزی‌فر، عضو مجمع نمایندگان گیلان نیز در رابطه با ضرورت توجه به شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای مشارکت مردم برای جهش تولید به «جوان» می‌گوید: «شرکت‌های دانش‌بنیان جمعی از جوانان تحصیلکرده و نخبه کشور به حساب می‌آیند و ضمن اینکه انگیزه زیادی برای کار دارند، به دنبال این هستند که کشور را از وابستگی نجات دهند. رهبر انقلاب اسلامی هم بسیار روی شرکت‌های دانش‌بنیان تأکید داشتند که الحمدلله هم دولت و هم مجلس به شرکت‌های دانش‌بنیان اعتماد کردند.»
وی می‌افزاید: «شرکت‌های دانش‌بنیان ردیف بودجه‌ای نداشتند و مجلس یازدهم برای اولین بار ردیفی برای آن‌ها در بودجه سنواتی مشخص کرد و در برنامه پنج ساله هفتم توسعه هم ردیفی را مصوب کردیم که حداقل می‌تواند در دوره پنج ساله فعالیت آن‌ها را تضمین کند. دولت هم از وجود آن‌ها استفاده می‌کند ولی به نظر می‌رسد این استعداد و توانمندی آن‌ها فراتر است و به مراتب هم مجلس و هم دولت باید قدم‌های بیشتری را بردارند.»
بهروزی‌فر درباره تأکید رهبر انقلاب بر دانش‌بنیان شدن صنایع تصریح می‌کند: «ما در حوزه صنایع ضعیف هستیم و نتوانستیم صنعت کشور را متحول و به روز کنیم، البته در این جهت دولت و مجلس حمایت‌هایی از حوزه صنعت کشور انجام دادند، اما هنوز کافی نیست.»
وی خاطرنشان می‌کند: «صنعت در بخش‌های مختلف نیاز به حمایت‌های بیشتری دارد و ما امروز بیشتر به وجود صنعتگران خودمان در شرایط کنونی نیازمند هستیم. یکی از کار‌هایی که عموماً مجلس در تصویب و دولت در اجرای قانون باید به آن توجه کند، بحث ایجاد انگیزه است. مجلس قوانینی در این باره داشت و دولت هم اقداماتی داشته است، اما این مشوق‌ها باید عملی شود در غیر اینصورت هرگز موفق نخواهیم شد به اهدافی که در بخش صنعت دنبال آن هستیم برسیم.»
بهروزی‌فر می‌افزاید: «من در بازدیدی که از یکی از بخش‌های یک شرکت داشتم دیدم چهار نوع موتور و قطعات هواپیما را کاملاً به صورت استاندارد تولید می‌کردند و زمانی که با مدیرعامل این شرکت صحبت کردم اعلام کرد تعدادی از نخبگانی را که خارج از کشور بودند برای این کار دعوت کرده که اقدام مهمی در شرایط کنونی کشور است.»
